De christelijke wereld kent al enige tijd twee verschillende dagen. Aan de ene kant houden de meeste christenen oprecht de zondag, de eerste dag van de week, waarvan zij geloven dat deze een herdenking is van de opstanding van Christus. Aan de andere kant gelooft een grote groep christenen, die even oprecht is, dat de Bijbel alleen de zevende dag als de sabbat erkent en nergens de heiligheid van de zondag bevestigt.
Wie heeft de sabbat veranderd?
Veranderde God de sabbat?
Heeft Jezus ooit de sabbat veranderd?
Hebben de discipelen de sabbat veranderd?
Veranderde Constantijn de sabbat?
Maakt het echt enig verschil uit welke dag we als sabbat in acht nemen? Als oprechte mensen die de waarheid willen weten, moeten we ons altijd afvragen: “Wat is belangrijk voor Jezus? Wat wil Jezus dat ik doe?"
We willen tenslotte de verzekering dat we de Bijbelse waarheid volgen en Gods instructie gehoorzamen als Hij zegt: "Dit is de weg, wandel erin" (Jesaja 30:21).
Om tot een besluit te komen over Gods dag van aanbidding, moeten verschillende belangrijke vragen worden beantwoord: 'Wie veranderde de sabbat van zaterdag, de zevende dag van de week, in zondag, de eerste dag van de week? Hebben God, Christus of misschien de apostelen de verandering aangebracht?’
Veranderde God de sabbat?
Is er een uitspraak van God die de sabbat verandert van de zevende in de eerste dag van de week? De meeste christenen aanvaarden de tien geboden, die door God op de Sinaï zijn gegeven, als een geldige gids om naar te leven. Mozes herinnerde Israël eraan:
“Deze woorden sprak de HEERE tot heel uw gemeente, op de berg, vanuit het midden van het vuur, de wolken en de donkerheid, met luide stem; Hij voegde er niets aan toe. Hij schreef ze op twee stenen tafelen en gaf ze aan mij.” (Deuteronomium 5:22)
De Tien Geboden zijn de enige boodschap die God ooit persoonlijk heeft uitgeschreven voor het menselijk ras. Ze zijn zo belangrijk dat Hij ze met Zijn eigen vinger op steen schreef (Exodus 31:18). In het vierde gebod instrueert God ons:
“Gedenk de sabbatdag, dat u die heiligt. Zes dagen zult u arbeiden en al uw werk doen, maar de zevende dag is de sabbat van de HEERE, uw God. Dan zult u geen enkel werk doen, … Want in zes dagen heeft de HEERE de hemel en de aarde gemaakt, de zee, en al wat erin is, en Hij rustte op de zevende dag. Daarom zegende de HEERE de sabbatdag, en heiligde die.” Exodus 20:8-11.
Toen God onze wereld schiep, zette Hij de zevende dag apart als de “Sabbat des Heren” door drie goddelijke handelingen (Genesis 2: 1-3). God:
Rustte op de zevende dag van al Zijn werk.
Zegende de zevende dag.
Heiligde de zevende dag
Nogmaals op de Sinaï, toen Hij de Tien Geboden gaf, herhaalde God dezelfde waarheden. Hij maakte ook duidelijk dat geen mens de instructie van Zijn heilige lippen mag herzien of bewerken. “U mag aan het woord dat ik u gebied, niets toevoegen en er ook niets van afdoen, opdat u de geboden van de HEERE, uw God, die ik u gebied, in acht neemt.” Deuteronomium 4:2.
God Zelf belooft Zijn geboden niet te veranderen: “Ik zal Mijn verbond niet ontheiligen, en wat over Mijn lippen gekomen is, niet veranderen.” Psalm 89:35. De Bijbel is duidelijk dat God de sabbat niet veranderde van de zevende naar de eerste dag van de week.
Veranderde Jezus de sabbatdag?
Volgens Jezus zijn de tien geboden en alle morele principes in het Oude Testament niet aan verandering onderhevig; zij moeten Zijn volgelingen blijven leiden:
“Denk niet dat Ik gekomen ben om de Wet of de Profeten af te schaffen; Ik ben niet gekomen om die af te schaffen, maar te vervullen. Want, voorwaar, Ik zeg u: Totdat de hemel en de aarde voorbijgaan, zal er niet één jota of één tittel van de Wet voorbijgaan, totdat het alles geschied is. Wie dan een van deze geringste geboden afschaft en de mensen zo onderwijst, zal de geringste genoemd worden in het Koninkrijk der hemelen; maar wie ze doet en onderwijst, die zal groot genoemd worden in het Koninkrijk der hemelen.” Mattheüs 5:17-19.
Jezus eerde en hield de sabbat trouw. Hij is ons voorbeeld in het houden van de sabbat. “En Hij [Jezus] kwam in Nazareth, waar Hij opgevoed was, en ging naar Zijn gewoonte op de dag van de sabbat naar de synagoge, en Hij stond op om te lezen.” Lukas 4:16
Met het oog op de toekomst wilde Jezus dat zijn discipelen de vreugde van het ware sabbatviering bleven ervaren. Hij droeg hen op te bidden dat ze tijdens de belegering niet op de sabbat uit Jeruzalem zouden hoeven te vluchten. “En bid dat uw vlucht niet zal plaatsvinden in de winter en ook niet op een sabbat.” Mattheüs 24:20.
Jezus sprak over de verwoesting van Jeruzalem - een gebeurtenis die plaatsvond in 70 na Christus, bijna 40 jaar na Zijn opstanding. Jezus veranderde het sabbatsgebod niet, noch de andere geboden. In feite instrueerde Hij de rijke jonge heerser om de Tien Geboden te gehoorzamen (Matteüs 19:16-22). Uit Jezus’ onderwijs en voorbeeld blijkt duidelijk dat we de sabbat nog steeds nodig hebben voor rust, ontspanning en tijd doorbrengen met God.
Hebben de discipelen de sabbat veranderd?
James, de eerste leider van de vroege christelijke kerk, schreef over de tien geboden:
"Want wie de hele wet in acht neemt, maar op één punt struikelt, die is schuldig geworden aan alle geboden. Immers, Hij Die gezegd heeft: U zult geen overspel plegen, heeft ook gezegd: U zult niet doodslaan. Als u dan geen overspel bedrijft, maar wel doodslaat, bent u toch een wetsovertreder geworden." Jakobus 2:10-11
Luke, een arts en evangelist in de vroege kerk, bericht:
“En op de dag van de sabbat gingen wij de stad uit, de rivier langs, waar het gebed gewoonlijk plaatsvond; en nadat wij daar waren gaan zitten, spraken wij tot de vrouwen die er samengekomen waren.” Handelingen 16:13
Paulus, de apostel van de heidenen, die veel van het Nieuwe Testament schreef, bevestigt:
“Want Hij heeft ergens over de zevende dag als volgt gesproken: En God heeft op de zevende dag van al Zijn werken gerust. … Er blijft dus nog een sabbatsrust over voor het volk van God,” Hebreeën 4:4,9
Het boek Handelingen in het Nieuwe Testament vermeldt 84 verschillende sabbatten die door de apostelen werden gehouden, allemaal meer dan 14 jaar na de opstanding van Jezus.
2 sabbatten in Antiochië - (Handelingen 13:14, 42, 44)
1 Sabbat in Filippi - (Handelingen 16:12, 13)
3 sabbatten in Thessaloniki - (Handelingen 17: 1, 2)
78 sabbatten in Korinthe - (Handelingen 18: 1, 4, 11)
In het Nieuwe Testament worden 84 sabbatten gevierd
Johannes, de laatste van de 12 apostelen die stierf, schreef vijf boeken van de Bijbel - een evangelie, drie brieven en het profetische boek Openbaring. Hij stierf rond 100 n.Chr., Ongeveer 70 jaar na de opstanding van Jezus.
Nergens in al zijn geschriften spreekt hij over een verandering van de sabbat van de zevende naar de eerste dag van de week. In feite hield John zelf de sabbat. Hij schreef: “Ik was in de geest op de dag des Heeren en ik hoorde achter mij een luide stem, als van een bazuin” Openbaring 1:10. Volgens Jezus is de dag des Heren de sabbat: “Want de Zoon des mensen is Heere, óók van de sabbat.” Mattheüs 12:8.
Een onderzoek van het Bijbels bewijs onthult dat de apostelen geen poging deden om Gods rustdag te veranderen van de zevende dag (sabbat) naar de eerste dag van de week (zondag). Het Nieuwe Testament noemt de eerste dag van de week slechts acht keer. In geen van deze gevallen wordt over de eerste dag van de week gesproken als een heilige dag, en er wordt zelfs niet op gesuggereerd dat we die dag als een dag van aanbidding zouden moeten vieren.
Eerste dagteksten in het Nieuwe Testament
Een zorgvuldig onderzoek van de acht teksten die verwijzen naar de eerste dag van de week, maakt duidelijk wat er tijdens deze zondagse evenementen gebeurde:
De vrouwen kwamen op de eerste dag van de week naar het graf van Jezus (Mattheüs 28: 1).
“En toen de sabbat voorbijgegaan was” brachten de vrouwen specerijen mee om Jezus’ lichaam te gaan zalven, “heel vroeg op de eerste dag van de week.” Markus 16:1,2
Jezus verscheen aan Maria Magdalena “'s morgens vroeg op de eerste dag van de week.” Markus 16:9
Na het rusten op de sabbat “overeenkomstig het gebod” (Lucas 23:56), kwamen de vrouwen vroeg naar het graf van Jezus "op de eerste dag van de week" (Lucas 24:1).
Maria Magdalena ging naar het graf van Jezus en vond het graf leeg "op de eerste dag van de week" (Johannes 20:1).
De discipelen kwamen bijeen “uit vrees voor de Joden” (niet voor aanbidding) op de eerste dag van de week (Johannes 20:19).
Paulus vroeg de kerkleden om rekening te houden met hun geld “op de eerste dag van de week” en “iets opzij leggen” voor de armen in Jeruzalem (1 Korintiërs 16:1, 2). De passage vermeldt geen enkele religieuze bijeenkomst
In Handelingen 20:7 spreekt Lucas over de discipelen die “samenkomen om het brood te breken” en over Paulus die “op de eerste dag van de week” predikt tijdens een geïmproviseerde afscheidsbijeenkomst. Elders beschrijft Lucas dat de vroege christenen “dagelijks” samenkwamen om gemeenschap te hebben, brood te breken, God te prijzen en te bidden (Handelingen 2: 41-47).
Geen bijbels bewijs voor zondagse aanbidding
Geen van deze verzen suggereert dat de apostelen van plan waren te stoppen met het houden van de zevende-dag Sabbat en op zondag te beginnen met aanbidden. Er is duidelijk geen bewijs in het Nieuwe Testament voor een verandering van de sabbat van zaterdag, de zevende dag van de week, naar zondag, de eerste dag van de week. De verandering kwam na de dagen van Jezus en de apostelen, dus we moeten de geschiedenis bekijken om te zien wanneer en hoe deze verandering tot stand kwam.
Bewijs in de geschiedenis
De verandering van de viering van de sabbat naar de viering van de zondag vond plaats nadat het Nieuwe Testament was voltooid en alle apostelen waren gestorven. De geschiedenis vermeldt dat christenen uiteindelijk van aanbidding en rust op de zevende dag naar de eerste dag van de week gingen.
"Een geschiedenis van het probleem laat zien dat op sommige plaatsen de sabbatsrust pas na enkele eeuwen echt volledig werd afgeschaft, en tegen die tijd had de gewoonte om een lichamelijke rust op de zondag in acht te nemen zijn plaats ingenomen" (Vincent J. Kelly, Forbidden Sunday and Feast-Day Occupations, p. 15).
Natuurlijk hielden gelovigen niet op met het vieren van de zevende dagsabbat in een bepaald weekend en begonnen toen plotseling de zondag als de dag des Heren te houden. Het vroegste authentieke voorbeeld van zondagsviering door christenen vond plaats in Italië, in het midden van de 2e eeuw na Christus. Lange tijd daarna hielden veel christenen beide dagen in acht, terwijl weer anderen alleen de zevende dag sabbat hielden.
Constantijn de Grote veranderde de sabbat in zondag
Op 7 maart 321 n.Chr. vaardigde Constantijn de Grote de eerste burgerlijke zondagswet uit, die alle mensen in het Romeinse Rijk, behalve boeren, dwong om op zondag te rusten. Dit, samen met vijf andere burgerlijke wetten die door Constantijn zijn uitgevaardigd met betrekking tot de zondag, vormt het juridische precedent voor alle burgerlijke zondagswetgeving van die tijd tot heden.
In de 4e eeuw spoorde de Raad van Laodicea christenen aan om de zondag te eren door zich indien mogelijk op die dag te onthouden van werk, en het verbood hen om op de sabbat van het werk te blijven.